Projekt systemowy – 1.18

Wizyta studyjna 

Już zaraz po wylądowaniu odbyto pierwszą wizytę w pierwszej organizacji – CASA – Centro de Apoio ao Sem Abrigo – to organizacja zajmująca się działalnością streetworkerską dla osób bezdomnych, wydawaniem posiłków oraz odzieży w wyznaczonych punktach na terenie całego miasta. Organizacja finansowana całkowicie ze składek członkowskich oraz prywatnych dotacji. Podwalinami ideologii organizacji jest buddyzm. Organizacja została założona po wizycie Dalajlamy w Lizbonie. Pracownicy organizacji to wolontariusze, którzy raz w tygodniu, przy użyciu prywatnych samochodów prowadzą działalność streetworkerską. Grupa zapoznała się z metodami pracy organizacji. Przeprowadzono patrol uliczny z przedstawicielami organizacji. Wizyta w ośmiu z dziewięciu, na stałe wyznaczonych punktów, w których organizacja wydaje posiłki bezdomnym. Każdy z punktów ma określoną godzinę, o której posiłki są wydawane. Praca odbywa się w następujący sposób: gdy podjeżdżają pracownicy organizacji, w punkcie czekają już osoby korzystające z pomocy organizacji. Każdy odbiera rację żywieniową. Jeżeli jest taka potrzeba, organizacja wydaje również ubrania oraz koce. Ponadto, każdy korzystający z usług organizacji ma możliwość porozmawiania z jej członkami na temat swoich bieżących problemów. Pracownicy organizacji pomagają swoim beneficjentom w takich sprawach jak: poszukiwanie pracy, załatwianie niezbędnych do funkcjonowania dokumentów, kontakt z innymi organizacjami udzielającymi pomocy osobom wykluczonym społecznie. Założeniem pracy organizacji jest również fakt, że pracownicy dobrze znają osoby korzystające z ich pomocy, nawiązują z nimi osobisty kontakt, przez co wydają się zapewniać nie tylko niezbędne posiłki ale również wsparcie.

W ciągu dnia organizacja ma również czynny punkt konsultacyjny, w którym psycholog udziela pomocy osobom potrzebującym.tawili pokrótce historię organizacji oraz obszary jej działalności.

Druga organizacja to AMI - organizacja prowadząca rozległą działalność: pomoc osobom bezdomnym, uzależnionym, starszym, chorym. Jest to organizacja pozarządowa, prywatna nie prowadząca działalności dochodowej, została założona w 1984 r. Przedstawiciele organizacji przyjmujący członków grupy ds. zdrowia przedstawili pokrótce historię organizacji oraz obszary jej działalności.

Wizyta w "Friendly Door" of Olaias (AMI) - punkt opieki dziennej (jedna z placówek AMI): wydawanie posiłków, pomoc medyczna, punkt wydawania odzieży, zajęcia terapeutyczne, pomoc w sprawach urzędowych oraz w poszukiwaniu pracy, pomoc osobom starszym/chorym. W trakcie wizyty członkowie grupy mieli okazję zapoznać się z metodami pracy oraz porozmawiać z pracownikami odpowiedzialnymi za poszczególne działy. W placówce mieści się stołówka, w której wydawane są ciepłe posiłki, punkt medyczny, gdzie osoby potrzebujące mogą uzyskWizyta w "Friendly Door" of Olaias (AMI) - punkt opieki dziennej (jedna z placówek AMI): wydawanie posiłków, pomoc medyczna, punkt wydawania odzieży, zajęcia terapeutyczne, pomoc w sprawach urzędowych oraz w poszukiwaniu pracy, pomoc osobom starszym/chorym. W trakcie wizyty członkowie grupy mieli okazję zapoznać się z metodami pracy oraz porozmawiać z pracownikami odpowiedzialnymi za poszczególne działy. W placówce mieści się stołówka, w której wydawane są ciepłe posiłki, punkt medyczny, gdzie osoby potrzebujące mogą uzyskać pomoc lekarską, pielęgniarską i uzyskać nieodpłatnie leki. Środki medyczne pozyskiwane są dzięki darowiznom od osób prywatnych oraz firm farmaceutycznych. W placówce mieszczą się gabinety, w których przyjmują pracownicy socjalni oraz psycholodzy, udzielając niezbędnej pomocy osobom potrzebującym. Mieści się tam również punkt wydawania odzieży oraz ogólno dostępne sanitariaty oraz pralnia. Jest to również punkt wypadowy dla zespołów zajmujących się pomocom osobom starszym i chorym w ich domach oraz zespołów streetworkerskich, w których skład wchodzą: psycholog, pielęgniarka oraz pracownik socjalny. W placówce prowadzone są również zajęcia edukacyjne np. kursy portugalskiego dla emigrantów. Pracownicy, udzielają również pomocy w wyrabianiu wszelkich dokumentów, poszukiwaniu pracy, miejsca noclegowego, oraz w razie potrzeby kontaktują z innymi organizacjami udzielającymi pomocy w innych obszarach. I - w noclegowni (Shelter) dla osób bezdomnych. Członkowie grupy ds. zdrowia, mieli okazję obejrzeć noclegownię prowadzoną przez daną organizację. Miejsce to przyjmuje osoby bezdomne od
godziny 17, natomiast rano po śniadaniu, które jest tam wydawane, należy opuścić placówkę. Jak wynikało z relacji osób pracujących w noclegowni, większość osób w ciągu dnia udaje się do pracy lub szkoły. Warunkiem korzystania z noclegowni jest przestrzeganie regulaminu, w tym abstynencja od substancji psychoaktywnych. W przypadku osób uzależnionych, pracownicy AMI pomagają uzyskać fachową pomoc terapeutyczną. W noclegowni znajdują się sale sypialne, stołówka świetlica, pralnia oraz sanitariaty. Placówka przeznaczona jest jedynie dla pełnoletnich mężczyzn, organizacja prowadzi również noclegownie dla innych grup.

Kolejny punkt pobytu w Lizbonie to spotkanie w organizacji IDT - Institute on Drugs and Drug Addiction - jest to instytucja zajmująca się pomocą osobom uzależnionym od substancji psychoaktywnych, w tym osobom bezdomnym. Głównymi obszarami, którymi zajmuje się instytut są: profilaktyka, terapia, redukcja szkód, prawodawstwo, kontakty z innymi organizacjami, rehabilitacja, badania i ewaluacja oraz reintegracja społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Jest to instytucja rządowa.

Podczas wizyty w IDT grupa zapoznała sie z metodami pracy, odbyło sie seminarium i dyskusja. Omówiono między innymi sposób tworzenia programów profilaktycznych, przebieg procesu legislacyjnego, który jest ściśle związany z działalnością praktyczną oraz ewaluacyjną instytutu. Omówienie zasad działania jednostek zajmujących się redukcją szkód, która jest metodą najszerzej stosowaną w Portugalii. W ramach redukcji szkód odbywa się działalność streetworkerska, która, poza pomocą związaną z uzależnieniem, często wydaje również posiłki oraz prowadzi działalność motywacyjną w celu podjęcia innych metod pomocy. W skład każdej jednostki streetworkerskiej wchodzi pracownik socjalny oraz psycholog. W ramach redukcji szkód prowadzone są również centra opieki, noclegownie, programy wymiany sprzętu iniekcyjnego, punkty informacyjno- konsultacyjne. Omówiono również kształt programów terapeutycznych, które dostępne są również dla osób bezdomnych, prowadzone są one jednakże przez placówki, których specjalistyczna działalność to terapia świadczona osobom uzależnionym od substancji psychoaktywnych. W ramach terapii możemy mówić o takich formach oddziaływania jak: detoksykacja, leczenie substytucyjne, leczenie "drug free", leczenie osób z podwójną diagnozą (osób będących osobami uzależnionymi od substancji psychoaktywnych, u których zdiagnozować można, również inne zaburzenia psychiczne). Pracownicy organizacji podkreślali dużą dbałość o przestrzeganie praw pacjenta, oraz tworzenie warunków sprzyjających zdrowieniu. Istotne jest również indywidualne podejście do pacjentów oraz rejonizacja, która ułatwia rozpoznawanie i odpowiadanie na lokalne zapotrzebowanie. Odbyła się dyskusja pomiędzy członkami grupy ds. spraw zdrowia a członkami instytutu, w trakcie której nastąpiła wymiana doświadczeń. Była to okazja do omówienia różnic i podobieństw, wad i zalet różnych metod. Podstawową różnicą była proporcja pomiędzy ilością oraz znaczeniem programów substytucyjnych i drug free. W Portugali głównym polem oddziaływań w obszarze uzależnień od substancji psychoaktywnych to leczenie substytucyjne oraz redukcja szkód zdrowotnych.

Następnie odbyło się spotkanie w organizacji SANTA CASA – jest to najstarsza tego typu organizacja w Portugali, zajmująca się pomocą osobom wykluczonym społecznie. Wizyta w dziennej świetlicy, gdzie odbywają się zajęcia dla osób bezdomnych i ubogich, oraz wizyta w domu dla osób zakażonych wirusem HIV i chorych na AIDS. Organizacja Santa Casa działa od ponad 500 lat, obecnie finansowana jest z największej w Portugalii loterii, której jednocześnie jest właścicielem. Organizacja prowadzi bardzo rozległą działalność na wszystkich polach szeroko rozumianego wykluczenia społecznego. Członkowi grupy ds. zdrowia mieli okazję wysłuchania prezentacji na temat działalności organizacji oraz omówienia jej z pracownikami. W ramach praktycznego zapoznawania się z działalnością organizacji członkowie grupy ds. zdrowia odwiedzili dom dziennej opieki dla osób bezdomnych. W miejscu tym odbywają się różnego rodzaju zajęcia terapeutyczne oraz warsztatowe dla osób bezdomnych, można również uzyskać informacje i pomoc w korzystaniu z innych form pomocy takich jak np. jadłodajnie, noclegownie, domy interwencji kryzysowej i inne. W placówce funkcjonuje pracownia rękodzieła, przy której prowadzona jest galeria z wyrobami osób uczestniczących w zajęciach. Podstawowym założeniem działalności organizacji jest zapewnienie potrzebującym niezbędnych im rzeczy, co ma zmotywować do dalszej pracy nad sobą. Członkowie grupy ds. zdrowia mieli, również okazję zapoznać się z działalnością domu dla osób bezdomnych zakażonych wirusem HIV i chorych na AIDS. Placówka zapewnia opiekę medyczną, pielęgniarską oraz terapeutyczną. est na edukację oraz pracę zarobkową osób przebywających w placówce.

Podczas spotkania odbyła się dyskusja, w trakcie, której dokonano prezentacji, założeń projektu Gminny Standard Wychodzenia z Bezdomności, uczestniczący eksperci dokonali również prezentacji swoich macierzystych organizacji, przedstawiając obszary ich działalności oraz podstawowe założenia dotyczące ich metod pracy. Dokonano porównania głównych założeń programowych w wizytowanych organizacjach.

Wizytę w Lizbonie zakończono podziękowaniami dla przedstawicieli organizacji i serdecznym zaproszeniem ich do Polski, do macierzystych organizacji członków grupy ds. zdrowia, w celu dalszej wymiany doświadczeń w pracy w obszarze bezdomności i pomocy bliźniemu.

Wizyta w organizacji AMI

Wystawa prac wykonanych przez podopiecznych organizacji Santa Casa